حبوبات چگونگی استفاده از انها
حبوبات دانههای خشک گیاهانی از خانواده باقلاییان هستند که به دلیل ارزش غذایی بالا و فواید متعدد برای سلامتی، جایگاه ویژهای در سبد غذایی انسان دارند و شامل انواع مختلفی مانند لوبیا، عدس، نخود، ماش، باقلا، لپه و سویا میشوند [1، 2، 4].
انواع رایج حبوبات:
لوبیا:
شامل انواع مختلفی مانند لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید و لوبیا چشمبلبلی است که در انواع خوراکها و خورشتها استفاده میشود.
عدس:
به صورت عدس سبز، قرمز، قهوهای و دال عدس وجود دارد و در آش، سوپ و عدسی کاربرد دارد [5، 6].
نخود:
به صورت نخود آبگوشتی و نخود فرنگی در دسترس است و برای تهیه آبگوشت، فلافل و سوپ استفاده میشود.
ماش:
به طور معمول در آشپزی و تهیه سوپها مورد استفاده قرار میگیرد.
باقلا:
یکی دیگر از حبوبات پرمصرف است.
لپه:
که به صورت لپه ریز و درشت موجود است و در خورشتهایی مانند قیمه استفاده میشود.
سویا:
که به شکل دانه سویا، شیر سویا و توفو (پنیر سویا) قابل مصرف است [1، 2].
خواص و فواید حبوبات:
حبوبات به دلیل دارا بودن پروتئینهای گیاهی، فیبر، ویتامینها و مواد معدنی، منابع غذایی بسیار مفیدی هستند [3، 4]. برخی از خواص مهم آنها عبارتند از:
کمک به کاهش وزن و درمان چاقی.
جلوگیری از ابتلا به سرطان.
تنظیم و کاهش قند خون و جلوگیری از ابتلا به دیابت.
کاهش ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی.
درمان آلرژیها.حبوبات و خشکبار طیف گستردهای از محصولات را شامل میشوند که هر کدام ویژگیها و مصارف خاص خود را دارند. حبوبات شامل انواع لوبیاها (مانند چیتی، قرمز، سفید، چشم بلبلی، سیاه، عروس)، نخود، عدس، لپه، ماش، و باقلا میشوند [1، 2، 4]. خشکبار نیز شامل انواع میوههای خشک (مثل خرما، توت خشک، کشمش مویز، انجیر خشک، آلبالو خشک، برگه، آلو بخارا، قیسی)، مغزیجات (مانند پسته، فندق، بادام، بادام زمینی، بادام تلخ، بادام کلمبیا)، و انواع دانههای خوراکی (مانند کنجد، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو) است [1، 5].
انواع حبوبات:
لوبیاها:
لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، لوبیا سفید، لوبیا چشم بلبلی، لوبیا سیاه، لوبیا عروس [1، 4].
نخود:
نخود سفید، نخود سیاه، نخود فرنگی.
عدس:
عدس سبز، عدس قرمز، عدس قهوهای، عدس نارنجی.
سایر حبوبات:
لپه، ماش، باقلا، سویا، دال عدس، کینوا [2، 6، 8].
انواع خشکبار:
میوههای خشک: خرما (پیارم، آلویی)، توت خشک، کشمش (مویز)، انجیر خشک، آلبالو خشک، انواع برگه، آلو بخارا، قیسی.
مغزیجات و تخمهها: پسته، فندق، بادام، بادام زمینی، بادام تلخ، بادام کلمبیا، انواع تخمه [1، 5].
سایر خشکبار: کنجد، زعفران، آجیل (شور و شیرین).
کشت حبوبات (0 تا 100 آموزش زراعی)❗️
حبوبات در مناطق مختلفی از جهان و ایران کشت میشوند و شرایط ایدهآل برای رشد آنها شامل خاک غنی و حاصلخیز، pH مناسب (بین ۶ تا ۷.۵)، رطوبت کافی، نور خورشید کافی (۸-۶ ساعت در روز)، آبیاری مناسب و کنترل علفهای هرز است.
مراکز کشت حبوبات در ایران:
استانهای تولید کننده:
اراک، لرستان، کرمانشاه، شیراز، خوزستان، اردبیل و آذربایجان شرقی.
لرستان:
حدود ۱۴۷ هزار هکتار از اراضی این استان زیر کشت حبوبات میرود و حدود ۲۵ درصد حبوبات کشور در لرستان تولید میشود.
آذربایجان شرقی:
شهرستانهای ورزقان و آذرشهر جایگاه نخست تولید عدس و رتبه یک تامین لپه کشور را به خود اختصاص دادهاند.
شرایط لازم برای کشت حبوبات:
نوع خاک:
خاک باید غنی، حاصلخیز و دارای زهکشی خوب باشد تا از تجمع آب اضافی جلوگیری شود.
pH خاک:
حبوبات در خاکهایی با pH بین ۶ تا ۷.۵ بهترین رشد را دارند.
رطوبت:
رطوبت کافی برای خاک ضروری است، اما از آبیاری بیش از حد که منجر به بیماری و پوسیدگی ریشه میشود، باید پرهیز کرد.
نور:
حبوبات برای رشد به نور کافی خورشید نیاز دارند تا فتوسنتز و رشد ریشه و دانه بهینه باشد.
آبیاری:
نیاز آبی به نوع حبوبات، اقلیم و مرحله رشد گیاه بستگی دارد.
کنترل علفهای هرز:
مبارزه با علفهای هرز برای جلوگیری از رقابت با حبوبات بر سر منابع حیاتی مهم است.
زمان کاشت:
در مناطق معتدل نیمکره شمالی، بهترین زمان کاشت اواسط بهار یا اواخر اردیبهشت است.
کاشت بذر:
بذرهای نخود و لوبیا معمولاً با باکتری ریزوبیا که به جذب نیتروژن کمک میکند، آغشته میشوند. فاصله کاشت بین حبوبات بسته به نوع آنها متفاوت است.