تاریخچه استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی

تاریخچه محصولات آرایشی از روزگاران قدیم تاکنون، با مطالعه تاریخ و توجه به امیال انسانی، مشخص است که بانوان همیشه علاقه خاصی به زیبایی ظاهری داشته‌اند. در هر دوره، متناسب با امکانات موجود، از روش‌ها و لوازمی برای افزایش زیبایی خود استفاده می‌کردند. در تاریخچه محصولات آرایشی، می‌توان به این نکته اشاره کرد که در گذشته بانوان برای روشن و یکنواخت شدن پوست از مواد طبیعی همچون روغن بادام و خاک صباغی بهره می‌بردند. این مواد به عنوان راهکارهای طبیعی در دوران‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفتند. استفاده از محصولات آرایش در ایران باستان طیف وسیعی از محصولات و مواد طبیعی و مفید را در برمیگیرد. همانطور که میدانید محصول طبیعی که تا به امروز برای افزایش زیبایی چشم ها مورد استفاده است، سرمه چشم است. در ایران باستان استفاده از این محصول برای تیرگی چشم ها بااستفاده از قلم های مخصوص برای افزایش جذابیت چشم ها استفاده میشد. همچنین استفاده از رنگ های طبیعی خرما، عسل و توت برای رنگ دهی به لب ها مؤثر بود. در این مقاله، به بررسی تاریخچه و تحولات محصولات آرایشی از تمدن‌های باستانی مانند مصر، ایران و هند تا تأثیرات اجتماعی، فناوری و روانی آن‌ها در عصر مدرن می‌پردازیم. محصولات آرایشی در فرهنگ‌های باستانی (مصر، ایران و هند) آرایش و استفاده از لوازم آرایشی به‌عنوان یک پدیده انسانی، ریشه‌های عمیق فرهنگی و تاریخی دارد. نخستین کاربردهای لوازم آرایشی به تمدن‌های باستانی مانند مصر، ایران و هند برمی‌گردد. در مصر باستان، سرمه به‌عنوان یک ماده آرایشی و محافظتی برای چشم‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. این ماده نه‌تنها به زیبایی می‌افزود، بلکه به‌عنوان یک سپر در برابر آفتاب و بیماری‌های چشمی نیز عمل می‌کرد. در ایران باستان، حنا به‌عنوان یک رنگ طبیعی برای تزئین دست‌ها و پاها استفاده می‌شد و به‌عنوان نمادی از زیبایی و خوش‌سلیقگی شناخته می‌شد. همچنین، در هند، روغن‌های طبیعی و عطرها نقش مهمی در آرایش و زیبایی ایفا می‌کردند. این مواد به‌عنوان نمادی از قدرت و طبقه اجتماعی شناخته می‌شدند و استفاده از آن‌ها فراتر از زیبایی ظاهری بود. این بخش ابتدایی، به ما کمک می‌کند تا ریشه‌های تاریخی و فرهنگی آرایش را بشناسیم و از اهمیت آن در زندگی روزمره آگاه شویم. ۱. مصر باستان (زیبایی، محافظت و تقدس) در مصر باستان، سرمه به‌عنوان نماد قدرت و محافظت در فرهنگ این سرزمین شناخته می‌شد. این ماده آرایشی که از ترکیبات طبیعی مانند گالن (سولفید سرب) تهیه می‌شد، نه تنها به زیبایی ظاهری افراد کمک می‌کرد، بلکه به‌عنوان ابزاری برای محافظت از چشمان در برابر نور شدید خورشید و حشرات عمل می‌کرد. مصریان اعتقاد داشتند که سرمه می‌تواند چشمان آن‌ها را از ارواح شیطانی و نیت های منفی محفوظ نگه دارد، و به همین دلیل استفاده از آن به‌ویژه در مناسبات مذهبی و اجتماعی اهمیت زیادی داشت. سرمه به‌طور خاص برای اطراف چشم استفاده می‌شد و خطوط ضخیم و مشکی که با آن ایجاد می‌شد، نه‌تنها جذابیت بصری را افزایش می‌داد، بلکه نمایانگر قدرت و جایگاه اجتماعی فرد نیز بود. به‌علاوه، عطرها در فرهنگ مصر باستان جایگاهی ویژه داشتند. مصریان از گیاهان معطر و گل‌های مختلف مانند نیلوفر آبی و کندر برای ساخت عطرهای گرانبها استفاده می‌کردند. این عطرها نه‌تنها در زندگی روزمره بلکه در مراسم مذهبی به خدایان تقدیم می‌شدند و به‌عنوان نمادی از طهارت و پاکی تلقی می‌شدند. همچنین، در هوای خشک مصر، مراقبت از پوست امری ضروری بود. مصریان از روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون و روغن بادام برای مرطوب کردن و محافظت از پوست خود استفاده می‌کردند. این روغن‌ها به‌عنوان مرطوب‌کننده و عطر در زندگی روزمره و مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و نشان‌دهنده توجه عمیق آنان به زیبایی و بهداشت فردی بودند. این موارد نشان می‌دهد که در مصر باستان، زیبایی و قدرت به‌طور عمیق با یکدیگر مرتبط بودند و استفاده از مواد آرایشی و عطری، فراتر از صرفاً زیبایی ظاهری، نشان‌دهنده اعتقادات فرهنگی و اجتماعی این مردم بود. آرایش در مصر باستان ۲. ایران باستان (زیبایی و سلامتی) در ایران باستان، روغن‌های گیاهی به‌عنوان یک عنصر کلیدی در زیبایی و سلامتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. ایرانیان از انواع روغن‌ها، از جمله روغن بادام و کنجد، برای مرطوب کردن پوست و درمان بیماری‌های پوستی بهره می‌بردند. این روغن‌ها نه‌تنها کاربردهای آرایشی داشتند بلکه خواص درمانی نیز داشتند و در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده بودند. روغن‌های گیاهی به‌عنوان بخشی از رسوم زیبایی زنان درباری و حتی مردان، و نیز در آیین‌های مذهبی و اجتماعی، شناخته می‌شدند. ایرانیان بر این باور بودند که استفاده از این روغن‌ها به حفظ زیبایی و جوانی پوست کمک می‌کند و به‌نوعی نماد طهارت و سلامت فرد محسوب می‌شود. همچنین، حنا نیز یکی دیگر از عناصر مهم در زیبایی و بهداشت در ایران باستان بود. استفاده از حنا برای رنگ‌آمیزی دست‌ها و موها بسیار رایج بود و این ماده طبیعی علاوه بر جنبه‌های زیبایی، به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی نیز شناخته می‌شد. حنا معمولاً در مراسم‌های خاص مانند جشن‌های عروسی و مناسبت‌های مذهبی به‌کار می‌رفت و نماد زیبایی و سلامتی افراد به شمار می‌رفت. این دو عنصر، یعنی روغن‌های گیاهی و حنا، به‌خوبی نمایانگر توجه عمیق ایرانیان باستان به زیبایی، بهداشت و سلامتی بودند و نقش مهمی در فرهنگ و سنت‌های آنان ایفا می‌کردند.